Yıl: 2018

Kesme tahtası çeşitlerini düşündüğümüzde elmalar ve armutlar gibi olduklarını söyleyebiliriz. Kalite ve kullanış açısından hepsi birbirinden farklıdır. Fiyat, daha iyi işçilik veya dayanıklılıkla ilgili pek bir şey söylemez. Tabi bir de tasarım faktörü var. Dayanıklılık mı, yoksa göze hoş görünen bir tasarım mı arıyorsunuz? Veya bu iki özelliğin bir arada olmasını mı istiyorsunuz? Ağaçların hangi yollardan elde edildiği sizi düşündürüyor mu? Kesme tahtasının bıçaklarınızı deforme edeceğinden endişeleniyor musunuz? Bu ürün için mutfakta ne kadar yeriniz var? Tahtayı sürekli tezgah üzerinde mi tutacaksınız, yoksa kaldırması kolay mı olmalı? El yapımı mı olmalı, seri üretimden mi çıkmalı?

Ama bütün bu sorularla boğulmadan önce kesme tahtasının yüzeyini düşünmeliyiz. Gıdayla temasa en uygun yüzey seçenekleri nelerdir?

Kesme Tahtalarında Ağaç Yüzeyler

⦁ End Grain: Ağacın liflerine dik olarak kesilmiş, yaş halkalarını görebildiğiniz yüzedir.
⦁ Edge Grain: Ağacın liflerine paralel yönde alınan kesitte, liflerin sık olduğu, dar yüzeydir.
⦁ Face Grain: Ağacın liflerine paralel yönde alınan kesitte liflerin seyrek olduğu, geniş yüzeydir.
Bunların dışında plastik, bambu veya kompozit yüzeyler de vardır. Ama araştırmalar kanıtlamıştır ki en sağlıklısı ahşap yüzeydir.

Yaş halkalarını kullandığımız yüzey ‘end grain’ veya blok , seyrek çizgilerin olduğu, ağacın yan tarafı ise ‘edge grain’ ya da ‘face grain’ olarak anılır. Ahşap parçaların birleştirilme şekli de tahtanın kullanımına farklılıklar getirir.

‘End Grain’ Kesme Tahtaları

Petito Kesme Tahtası

⦁ Yönü dolayısıyla eğilip bükülmeye dayanıklıdır.
⦁ Genelde diğer tahtalara göre daha kalındır.
⦁ Kesme ve doğrama için en ideal yüzeydir.
⦁ Bıçak darbelerine dayanıklıdır; çünkü kesme hareketinden sonra lifler kendiliğinden toparlanır.
⦁ Bıçaklarınıza zararı daha azdır.
⦁ Bıçağı kaydırmayan bir yüzeydir.
⦁ İşçiliği zor olduğu için fiyatı diğer tahtalara nazaran yüksektir.
⦁ Düzenli olarak yağlanmaya ihtiyacı vardır.

‘Edge Grain’ Kesme Tahtaları

Fiyakalı Kesme Tahtası

⦁ Şeritler halinde birleştirildiği için diğer tahtalara göre incedir.
⦁ Farklı türlerde ahşap parçaların birleştirilmesinden oluşabilir.
⦁ Sunum tahtaları için en ideal yüzeydir.
⦁ Bıçak darbesi aldığında -‘end grain’ tahtaların aksine- yüzeyde gerçek bir kesik oluşur.
⦁ Bıçaklar için serttir.
⦁ Yapımı ‘end grain’ tahtalara göre daha kolay olduğu için fiyatı daha düşüktür.
⦁ Eğilip bükülmeye meyillidir.
⦁ Farklı cins ahşap parçalar kullanıldığında ayrılabilir.

Kesme Tahtası Kullanırken Ahşabın Liflerine Ne Oluyor?

Yukarıdaki resimde, üst sırada gördüğünüz lifler kesilmiş ve bozulmuş. Bu ‘edge grain’ tahtaların yüzeyidir ve bıçağı kısa sürede köreltir. Alt sırada gördüğünüz lifler ise keskin bir bıçakla açılmış; fakat kesilmemiştir. Bu yüzey kendiliğinden eski haline gelir ve bıçağı köreltmez.

Meşe ağacıyla ilgili yazımıza aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.

https://ormandakimarangoz.com/2018/10/30/mese-agaci-ve-ozellikleri/

Ahşap atölyelerinde sıkça kullangilizce’de Sessile oak veya Pedunculata oak, Almanca’da Traubeneiche veya Stieleiche… Fransızca’da, Chene rouvre veya Chene pedoncule… Türkçe’de saplı ve sapsız meşe diye de anılır. Avrupa’da, Türkiye’de ve Kuzey Afrika’da yaygın biçimde bulunur. 

Genel Özellikleri

Diri odunu 2-5 cm genişlikte, sarımsı beyaz renkte; öz odunu ise giderek koyulaşan bir kahverengidir. Kurutmanın ilk safhaları çok yavaş geçmelidir; çünkü meşe çatlamaya ve yarılmaya eğilimi olan bir ağaçtır. Açık havada kurutmada, ince istif lataları kullanılmalılır. Diri odunu çok dayanıklı olmasa da, öz odunu dayanıklıdır. Tomruklar böceklenmeye çok açıktır. Bu yüzden bekletilmemelidir. Diri odun kolay, öz odun son derece güç emprenye edilir.

İşlenme Özellikleri

Ekipman için yüksek derecede körleştirme etkisi vardır. Ağacı işlemede kullanılan aletler keskin olmalıdır. Çivileme güç olduğundan ön delme işlemi yapılmalıdır. Yapıştırılması kolaydır; ancak alkali tutkallarla lekelenme meydana gelebilir. Yüzeyler kurutulduktan sonra iyi cila kabul eder. Metallerle temasta mavi renk oluşur.

 Kullanım Alanları

Konyak, şarap ve bira fıçılarının yapımında ana malzemedir. Masif olarak küçük gemi yapımında, limanlarda, su içi inşaatlarda, vagon yapımında ve toprakla temas eden her çeşit kullanım yerinde değerlendirilir. Yüksek kalite marangozluk işlerinde, oymacılık, parke, karoser yapımı ve kesme kaplama levhaları olarak mobilya ve lambride kullanılır. Sitemizde de görebileceğiniz gibi biz de meşeyi çok seviyoruz. Aksesuarlar, mutfak gereçleri, oyuncak, mobilya ve daha birçok ahşap üründe ana malzeme olarak meşe ağacı kullanıyoruz.

Anneler ve Çocukları, Heykel

Petito Kesme Tahtası

Meşe Abanoz ya da Nabanoz

Hırvatistan’da meşe tomruk parçalarının, bataklık veya göllerde su ve çamur tabakaları altıda bırakılmasıyla üretilen, hemen hemen fosilleşmiş materyale bu isim verilmektedir. Odun, suda çökmüş çakmaktaşı parçacıkları ve kireçten oluşan bir örtüyle kaplanarak korunur. Derin yüzey çatlakları oluşmasına rağmen, bu odun çok dayanıklıdır. Çoğunlukla grimsi yeşil ya da tamamen siyah bir renk alır. Nedeni, odundaki tanenle, sudaki demirin reaksiyona girmesidir. Bu işlemle dekoratif, akustik özellikleri iyileşmiş, müzik aleti yapımında kullanılan bir malzeme elde edilir.

Aşağıdaki linkten Çam ağacıyla ilgili yazımızı okuyabilirsiniz.

 https://ormandakimarangoz.com/2018/10/29/ahsap-dunyasinda-cam-agaci/

Ahşap mobilyalarda, mutfaklarda vb. birçok yerde kullanılan ağaç türlerinden bahsetmek istiyoruz sizlere. Açılışı da Çam Ağacı’yla yapıyoruz. En çok karşılaştığımız, tecrübe ettiğimiz ağaç belki de Çam. Bir sürü farklı ismi var: İngilizce’de Scots Pine, Red Deal, Rewwood… Almanca’da Gemeine kiefer, Föhre… Fransızca’da Pin commun ve Türkçe’de Sarı Çam… Kuzey-orta Avrupa, Güney İspanya, Kuzey İtalya, Makedonya, Türkiye, Kafkaslar ve İran’da bulunuyor.

Genel Özellikleri

Diri odunu(1) 5-10 cm genişlikte, sarımsı ile kırmızımsı beyaz renkte; öz odunu(2) kırmızımsı sarı, kahverengimsi kırmızı olup giderek koyulaşıyor. Odunu çok reçineli! Hızlı ve etkin bir şekilde kurutulabiliyor; fakat mavi renk oluşumuna da eğilimli. Bu nedenle biçme işinden hemen sonra daldırma yöntemiyle emprenye(3) ediliyor. Açık havada kurutulduğunda ağaç rutubeti % 25 ‘in üzerinde iken 20 ile 30 derece sıcaklıklarda mavi renk oluşumu tehlikesi ortaya çıkıyor. Diri odun mantar ve böceklere hassas olsa da öz odunu oldukça dayanıklı. Diri odunu kolay, öz odunu oldukça güç emprenye ediliyor.

Çam, kolay işlenen bir ağaç ama reçine fazlalığı nedeniyle aletlerin çalışmasında güçlükler çıkarabiliyor. Boyanabilir, cilalanabilir, tornalanabilir, soyulabilir ve iyi çivi tutar. Fazla reçineli materyalde tutkallamada problemler olabilir ama.

Ahşap Olarak Kullanım Alanları

Kullanımı çok yaygın olan bu ağaç, binalarda, ev dekorasyonunda ahşap malzemeye ve ürünlere ihtiyaç duyulan hemen her yerde değerlendirilebilir. Kullandığımız mobilyalar, masa, sandalye, koltuk, sehpa, dolap, karyola hatta mutfak tasarımları çam ağacından hayata geçirilebilir. Ayrıca, kaplamacılıkta, oymacılıkta ve tornacılıkta yeri büyük. Tel direği ve maden direği olarak da sağda solda karşılaşabilirsiniz. Şaşırmayın yani 😉

Bizim Askımız Sizin Askınız

Diğer Türleri

Toros karaçamı, kızıl çam, fıstık çamı, Halep çamı, Kore ve japon çamı, Asya çamı, Siberian yellow pine, Merkos pine ve Khasya pine başka başka çam türleri!

(1) Diri Odun: Canlı elemanlar içeren, fizyolojik aktivitesi bulunan, öz oduna kıyasla daha açık renkli olan ve onu çepeçevre saran odun.
(2) Öz Odun: Canlı elemanlar içermeyen, fizyolojik aktivitesi bulunmayan ve diri odunla çevrilmiş gövdenin iç kısmında yer alan, ekseriya daha koyu renkli olan odun.
(3) Emrenye: Çeşitli yöntemlerle, ahşabın bünyesine değişik kimyasal maddelerin emdirilmesi işlemidir. Bu işlem ahşabı mantar, böcek, termit, deniz kurdu gibi zararlılardan koruyarak ahşabın hizmet ömrü en az 10 kat arttırmaktadır.

Aşağıdaki linkten meşe ağacıyla ilgili yazımızı okuyabilirsiniz.

https://ormandakimarangoz.com/2018/10/30/mese-agaci-ve-ozellikleri/

Blog yazmak biraz geç aklımıza geldi. Vallaha ne yalan söyleyeyim o da Serkan’ın aklına geldi. Bana kalsa, yüzyıl düşünsem ı ıh, olmazdı.

O zaman ”Merhaba!” diyelim. Bu ormandakimarangoz’un Blogudur. Let’s go! Ben de Menekşe bu arada.

Önce bir araya gelmemizden başlayalım. Serkan ve ben, İstanbul’da yaşayan, birbirimizden habersiz iki kişiydik (Gerçi, ikimiz de çocukken yaz tatillerimizi Dikili’de geçirmişiz. Bisikletle karşılıklı geçmiş olabiliriz. Vızzz). İşler güçler, çalışıp ederken ben bir gün kendimi Serkan’ın çalıştığı şirkette buldum. İlk kez, sinirinden etrafa deli bakışlar attığı bir akşam gördüm onu. Homurdanarak bir şeyler anlattıktan sonra, bir eliyle siyah sırt çantasını, diğer eliyle de kutu birasını kaptığı gibi çıktmıştı stüdyodan