Fabaceae, Millettia Laurenti familyasından olan Venge Ağacının ticari isimleri, Wenge, Bongo veya Pango’dur. Menşei Orta Afrika’dır. 10-20 metre yükseklik ve 15 metre gövde uzunluğu, karşılaşılan ağaç ebatlarıdır. Kabuğu gri, gri pembe renklerdedir; koyu kahverengi damarlara sahiptir. Çikolatalı keki andıran harika bir kokusu vardır.
Kuru ağırlığı 870 kg/m’, yaş ağırlığı ise 1100/1200 kg/m’ olarak ölçülür. Kuruması yavaş, deformasyon riski çok azdır. Yapıştırma işlemi dikkat ister. Kesmesi ve çalışması güçtür. Çok dayanıklı bir ağaçtır. Zararlı haşerelere geçit vermez.
Venge Ağacı, parke olarak, masif halde marangozluk işlerinde kaplama ve vb. iç dekorasyon malzemesi olarak kullanılır. Son yıllarda, çok aranan, temininde zorluk olan pahalı bir ürün haline gelmiştir Venge kerestesi. Zaire’deki savaştan sonra fiyatını iki katına çıkaran siyah, koyu kahverengi bu ağaç, tomruk olarak ilk kesildiğinde sarımsı bir rengi vardır; fakat birkaç gün içinde koyulaşır. Lati ve Thinwin Venge’ye benzer bazı ağaçlardır.
Ceviz kereste orman türlerinden değildir. Ceviz ağacı ancak belli bir bakım ile bahçede yetiştirilir. Bu ağaç, sert kereste gruplarındandır. İyi cila tutma ve kolay işlenme özelliğine sahiptir. Ayrıca damarlarının estetik görünümü ve zarif şekilleri sebebiyle oldukça değerlidir.
Ceviz, en fazla mobilya ve ince doğramacılık işlerinde tercih edilmektedir. Az kıymıklı olması ve esnek yapısından dolayı kolayca eğilip bükülebilmektedir. Cevizin kerestesi üzerindeki damarlar ve çatlaklara göre ayrıştırılır. Fabrikadan ilk çıktığında pürüzlü bir yapıya sahiptir. Planya tezgahlarında rende yapılarak istenilen şekle sokulur. Dünya üzerinde en kaliteli ceviz kereste Avrupa cevizinin kerestesidir. Bu ağaçların ürünleri son derece göz alıcıdır. Siyah ceviz kerestenin özgül ağırlığı, açık renk ceviz keresteye göre daha ağırdır.
Açık renge sahip olan Claro Ceviz Ağacı meyve vermeyen bir türdür. Claro Cevizi ile en kaliteli ceviz olan Avrupa Ceviz kullanılarak -aşılanma yöntemi ile- yeni bir ceviz ağacı türetilmiştir. Fransız Cevizi olarak adlandırılan bu ağaç, yaklaşık 30 yıllık zaman dilimini kapsayan uzun bir süreçten sonra elde edilmiştir.
Ceviz, göbek odunlu ağaçlar grubuna girer. Dağınık gözenekleri olan bir yapıya sahiptir. İlkbahar mevsiminde oluşan gözenek yapısı sonbaharda oluşan gözeneklerden daha iridir. Gözenekler, başkesitte küçük öz, damar kesitte ise iğne yırtığı şeklindedir. Çok zengin damar desenleri bulunur. Bu ağaç, özellikle klasik mobilyalarda tercih edilir. Dış kabuğu sarı ve gri, göbek kısmı ise açık sütlü kahveden koyu kahveye kadar değişim gösterir.
Ceviz kerestesi elyaflı bir yapıya sahip olup oldukça ağırdır. Çok sağlam bir şekilde çivi ve vida tutar. Kolay yarılır ve kolay işlenir. İç mimari ve klasik mobilyada tercih edilen bu ağaç ancak usta ve tecrübeli bir elde işlenmelidir.
Yetiştiği yerler, ahşabın özellikleri ve kullanılışı
Kayın Ağacı, Kastamonu – Yenice, Rusya ve Ukrayna’da yetişir.
Yoğunluğu 680 – 720 kg/m3 civarında olan Kayın Ağacı’nda diri odun ile öz odun arasında renk farkı yoktur. Odunu kırmızımsı beyaz renkte olup, olgun odun özelliklerine sahiptir. Seksen yaşın üzerinde bazı ağaçlarda orta kısımda daha kırmızımsı kahve renginde, koyu şeritli bir öz odun oluşmaktadır.
Yetişme şartları ve rutubet miktarı ile ilgili olarak işlenme özellikleri değişir. El aletleri ve makinelerde işlemede orta derecede direnç gösterir. Çok iyi tornalanma özelliğine sahiptir. Buharlama ile bükülme özellikleri daha iyi hale getirilebilir. Çivileme için ön delme işlemine gerek vardır. Kolay yapıştırılır, renk verilebilir ve çok iyi cila kabul eder.
Diğer yapraklı ağaçlardan daha geniş kullanım alanına sahiptir. Özellikle masif mobilya, lambri, spor aletleri, oyuncak, bobin, enstrüman, alet saplarının yapımında; tornacılıkta, kontrplak, parke, kaplama levha, fıçı sanayinde, lif ve kağıt odunu olarak, karoser yapımında, odun kömürü, odun katranı, asetik asit eldesinde ve emprenye edildiği takdirde travers yapımında kullanılır. Türkiye piyasasında bol miktarda bulunur.
Yetiştiği yerler, ahşabın özellikleri ve kullanılışı
Dişbudak Ağacı, Karadeniz, Marmara, Trakya sahillerinde ve İç Anadolu’nun iç kesimlerinde bulunur. Genellikle karışık orman halindedir. Adapazarı dolaylarında yalnız başına orman oluşturur.
Dişbudak Ağacı, olgun odunlu ağaçlar grubundandır. Dış odunu geniştir. Ortalama 50 yaşındaki dış budakta göbek odun oluşumu başlar. Gözenekleri çember biçiminde dağılır. İri ve çok gözeneklidir. Öz ışınları vardır fakat parlak ve belirli görüntü vermezler. İlkbahar halkası gevşek ve iri gözenekli, sonbahar halkası ise sıkı yapılır ve ince gözeneklidir. Bu yüzden canlı damar görüntüsü verir. Bazen dalgalı, parıltılı ve çiçekli olur.
Bu ağacın dış odunu beyaza çok yakın renktedir. İç odunu ise açık kahverengidir. Zamanla koyulaşır. Sert, ağır, sıkı yapılı bir ağaçtır. Kolay işlenir, fakat zor yarılır. Kuru ortamda dayanıklıdır. Böcekler ve mikroorganizmalar tarafından kolay sarılamaz. Uygunsuz koşullarda depolanırsa odaklanır, çok çeker. Tutkal, çivi ve vida ile orta derecede bağlantı kurar. İyi vernik tutar. Su bazlı boyalar ile zor boyanır. Hava kurusu özgül ağırlığı 0.68 gr/cm3 tür.
Dişbudak Ağacı’nın yapı kerestesi olarak kullanılması uygun değildir. Masif ve kaplaması mobilya üretiminde çok kullanılır. Tornacılıkta olumlu sonuç verir. Kontrplak üretiminde yararlanılır. Mobilya ve iç mimarîden başka, alet yapımında ve spor araçlarında da kullanılır.
Piyasada masif ve kaplama halinde satılır. Masifi, sert ağaç kereste standartlarına göre ölçülendirilir.
Kesme tahtası çeşitlerini düşündüğümüzde elmalar ve armutlar gibi olduklarını söyleyebiliriz. Kalite ve kullanış açısından hepsi birbirinden farklıdır. Fiyat, daha iyi işçilik veya dayanıklılıkla ilgili pek bir şey söylemez. Tabi bir de tasarım faktörü var. Dayanıklılık mı, yoksa göze hoş görünen bir tasarım mı arıyorsunuz? Veya bu iki özelliğin bir arada olmasını mı istiyorsunuz? Ağaçların hangi yollardan elde edildiği sizi düşündürüyor mu? Kesme tahtasının bıçaklarınızı deforme edeceğinden endişeleniyor musunuz? Bu ürün için mutfakta ne kadar yeriniz var? Tahtayı sürekli tezgah üzerinde mi tutacaksınız, yoksa kaldırması kolay mı olmalı? El yapımı mı olmalı, seri üretimden mi çıkmalı?
Ama bütün bu sorularla boğulmadan önce kesme tahtasının yüzeyini düşünmeliyiz. Gıdayla temasa en uygun yüzey seçenekleri nelerdir?
Kesme Tahtalarında Ağaç Yüzeyler
⦁ End Grain: Ağacın liflerine dik olarak kesilmiş, yaş halkalarını görebildiğiniz yüzedir. ⦁ Edge Grain: Ağacın liflerine paralel yönde alınan kesitte, liflerin sık olduğu, dar yüzeydir. ⦁ Face Grain: Ağacın liflerine paralel yönde alınan kesitte liflerin seyrek olduğu, geniş yüzeydir. Bunların dışında plastik, bambu veya kompozit yüzeyler de vardır. Ama araştırmalar kanıtlamıştır ki en sağlıklısı ahşap yüzeydir.
Kesme Tahtası için ahşap yüzey isimlendirmesi
Hangi yüzeyden hangi tip kesme tahtası üretilir?
Yaş halkalarını kullandığımız yüzey ‘end grain’ veya blok , seyrek çizgilerin olduğu, ağacın yan tarafı ise ‘edge grain’ ya da ‘face grain’ olarak anılır. Ahşap parçaların birleştirilme şekli de tahtanın kullanımına farklılıklar getirir.
⦁ Yönü dolayısıyla eğilip bükülmeye dayanıklıdır. ⦁ Genelde diğer tahtalara göre daha kalındır. ⦁ Kesme ve doğrama için en ideal yüzeydir. ⦁ Bıçak darbelerine dayanıklıdır; çünkü kesme hareketinden sonra lifler kendiliğinden toparlanır. ⦁ Bıçaklarınıza zararı daha azdır. ⦁ Bıçağı kaydırmayan bir yüzeydir. ⦁ İşçiliği zor olduğu için fiyatı diğer tahtalara nazaran yüksektir. ⦁ Düzenli olarak yağlanmaya ihtiyacı vardır.
⦁ Şeritler halinde birleştirildiği için diğer tahtalara göre incedir. ⦁ Farklı türlerde ahşap parçaların birleştirilmesinden oluşabilir. ⦁ Sunum tahtaları için en ideal yüzeydir. ⦁ Bıçak darbesi aldığında -‘end grain’ tahtaların aksine- yüzeyde gerçek bir kesik oluşur. ⦁ Bıçaklar için serttir. ⦁ Yapımı ‘end grain’ tahtalara göre daha kolay olduğu için fiyatı daha düşüktür. ⦁ Eğilip bükülmeye meyillidir. ⦁ Farklı cins ahşap parçalar kullanıldığında ayrılabilir.
Kesme Tahtası Kullanırken Ahşabın Liflerine Ne Oluyor?
Bıçak ve kesme tahtası karşılaşmaları
Yukarıdaki resimde, üst sırada gördüğünüz lifler kesilmiş ve bozulmuş. Bu ‘edge grain’ tahtaların yüzeyidir ve bıçağı kısa sürede köreltir. Alt sırada gördüğünüz lifler ise keskin bir bıçakla açılmış; fakat kesilmemiştir. Bu yüzey kendiliğinden eski haline gelir ve bıçağı köreltmez.
Meşe ağacıyla ilgili yazımıza aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.
Ahşap atölyelerinde sıkça kullangilizce’de Sessile oak veya Pedunculata oak, Almanca’da Traubeneiche veya Stieleiche… Fransızca’da, Chene rouvre veya Chene pedoncule… Türkçe’de saplı ve sapsız meşe diye de anılır. Avrupa’da, Türkiye’de ve Kuzey Afrika’da yaygın biçimde bulunur.
Genel Özellikleri
Diri odunu 2-5 cm genişlikte, sarımsı beyaz
renkte; öz odunu ise giderek koyulaşan bir
kahverengidir. Kurutmanın ilk safhaları çok yavaş geçmelidir; çünkü meşe çatlamaya ve yarılmaya eğilimi olan bir ağaçtır. Açık havada
kurutmada, ince istif lataları kullanılmalılır. Diri odunu çok
dayanıklı olmasa da, öz odunu dayanıklıdır. Tomruklar böceklenmeye
çok açıktır. Bu yüzden bekletilmemelidir. Diri odun kolay, öz odun son derece
güç emprenye edilir.
İşlenme Özellikleri
Ekipman için yüksek derecede körleştirme etkisi vardır. Ağacı işlemede kullanılan aletler keskin olmalıdır. Çivileme güç olduğundan ön delme işlemi yapılmalıdır. Yapıştırılması kolaydır; ancak alkali tutkallarla lekelenme meydana gelebilir. Yüzeyler kurutulduktan sonra iyi cila kabul eder. Metallerle temasta mavi renk oluşur.
Kullanım Alanları
Konyak, şarap ve bira fıçılarının yapımında ana malzemedir. Masif olarak küçük gemi yapımında, limanlarda, su içi inşaatlarda, vagon yapımında ve toprakla temas eden her çeşit kullanım yerinde değerlendirilir. Yüksek kalite marangozluk işlerinde, oymacılık, parke, karoser yapımı ve kesme kaplama levhaları olarak mobilya ve lambride kullanılır. Sitemizde de görebileceğiniz gibi biz de meşeyi çok seviyoruz. Aksesuarlar, mutfak gereçleri, oyuncak, mobilya ve daha birçok ahşap üründe ana malzeme olarak meşe ağacı kullanıyoruz.
Hırvatistan’da meşe tomruk parçalarının, bataklık veya göllerde su ve çamur tabakaları altıda bırakılmasıyla üretilen, hemen hemen fosilleşmiş materyale bu isim verilmektedir. Odun, suda çökmüş çakmaktaşı parçacıkları ve kireçten oluşan bir örtüyle kaplanarak korunur. Derin yüzey çatlakları oluşmasına rağmen, bu odun çok dayanıklıdır. Çoğunlukla grimsi yeşil ya da tamamen siyah bir renk alır. Nedeni, odundaki tanenle, sudaki demirin reaksiyona girmesidir. Bu işlemle dekoratif, akustik özellikleri iyileşmiş, müzik aleti yapımında kullanılan bir malzeme elde edilir.
Aşağıdaki linkten Çam ağacıyla ilgili yazımızı okuyabilirsiniz.
Ahşap mobilyalarda, mutfaklarda vb. birçok yerde kullanılan ağaç türlerinden bahsetmek istiyoruz sizlere. Açılışı da Çam Ağacı’yla yapıyoruz. En çok karşılaştığımız, tecrübe ettiğimiz ağaç belki de Çam. Bir sürü farklı ismi var: İngilizce’de Scots Pine, Red Deal, Rewwood… Almanca’da Gemeine kiefer, Föhre… Fransızca’da Pin commun ve Türkçe’de Sarı Çam… Kuzey-orta Avrupa, Güney İspanya, Kuzey İtalya, Makedonya, Türkiye, Kafkaslar ve İran’da bulunuyor.
Genel Özellikleri
Diri odunu(1) 5-10 cm genişlikte, sarımsı ile kırmızımsı beyaz renkte; öz odunu(2) kırmızımsı sarı, kahverengimsi kırmızı olup giderek koyulaşıyor. Odunu çok reçineli! Hızlı ve etkin bir şekilde kurutulabiliyor; fakat mavi renk oluşumuna da eğilimli. Bu nedenle biçme işinden hemen sonra daldırma yöntemiyle emprenye(3) ediliyor. Açık havada kurutulduğunda ağaç rutubeti % 25 ‘in üzerinde iken 20 ile 30 derece sıcaklıklarda mavi renk oluşumu tehlikesi ortaya çıkıyor. Diri odun mantar ve böceklere hassas olsa da öz odunu oldukça dayanıklı. Diri odunu kolay, öz odunu oldukça güç emprenye ediliyor.
Çam, kolay işlenen bir ağaç ama reçine fazlalığı nedeniyle aletlerin çalışmasında güçlükler çıkarabiliyor. Boyanabilir, cilalanabilir, tornalanabilir, soyulabilir ve iyi çivi tutar. Fazla reçineli materyalde tutkallamada problemler olabilir ama.
Ahşap Olarak Kullanım Alanları
Kullanımı çok yaygın olan bu ağaç, binalarda, ev dekorasyonunda ahşap malzemeye ve ürünlere ihtiyaç duyulan hemen her yerde değerlendirilebilir. Kullandığımız mobilyalar, masa, sandalye, koltuk, sehpa, dolap, karyola hatta mutfak tasarımları çam ağacından hayata geçirilebilir. Ayrıca, kaplamacılıkta, oymacılıkta ve tornacılıkta yeri büyük. Tel direği ve maden direği olarak da sağda solda karşılaşabilirsiniz. Şaşırmayın yani 😉
Toros karaçamı, kızıl çam, fıstık çamı, Halep çamı, Kore ve japon çamı, Asya çamı, Siberian yellow pine, Merkos pine ve Khasya pine başka başka çam türleri!
Çam ağacından neler yaptığımızı öğrenmek ve her türlü ahşap mobilya için bizimle iletişime geçebilirsiniz!
(1) Diri Odun: Canlı elemanlar içeren, fizyolojik aktivitesi bulunan, öz oduna kıyasla daha açık renkli olan ve onu çepeçevre saran odun. (2) Öz Odun: Canlı elemanlar içermeyen, fizyolojik aktivitesi bulunmayan ve diri odunla çevrilmiş gövdenin iç kısmında yer alan, ekseriya daha koyu renkli olan odun. (3) Emrenye: Çeşitli yöntemlerle, ahşabın bünyesine değişik kimyasal maddelerin emdirilmesi işlemidir. Bu işlem ahşabı mantar, böcek, termit, deniz kurdu gibi zararlılardan koruyarak ahşabın hizmet ömrü en az 10 kat arttırmaktadır.
Aşağıdaki linkten meşe ağacıyla ilgili yazımızı okuyabilirsiniz.
